|
улуғи қайси, деб сўраган эдим, у киши, оятул-курси (курси ояти), деб жавоб бердилар. Кейин яна шундай дедилар:
«يَا أَبَا ذَرٍّ مَا السَّمَاوَاتُ السَّبْعُ مَعَ الْكُرْسِيِّ إِلاَّ كَحَلْقَةِ مُلْقَاةٍ بِأَبْرَضِ فُلاَةٍ، وَفَضَّلَ الْعَرْشَ عَلَى الْكُرْسِيِّ كَفَضْلِ الْفُلاَةِ عَلَى الْحَلْقَةِ»
«Эй Абу Зар, курсининг олдида етти осмон саҳрога ташланган бир узукка ўхшайди. Аршнинг курсига нисбатан катталиги эса саҳронинг узукка нисбатан катталиги кабидир».
- Шунингдек, бу ҳадисни Ибн Ҳиббон ўзининг «Саҳиҳ»ида чиқарган. Уни Ибн Ҳиббондан нақл қилиб Ибн Ҳажар ҳам «Фатҳул-борий»да келтирган ва унга, унинг Мужоҳиддан гувоҳи бор, уни Саид ибн Мансур тафсирда чиқарган, деган гапни ҳам қўшиб қўйган.
Агар бу ҳадис саҳиҳ бўлганида уни олардик ва курсининг маъноси осмонлару ер унинг олдида саҳрога ташланган бир узукдек бўлган Аллоҳ Таоло яратган улкан бир махлуқ бўларди. Шу билан биз курсининг мана шу маъносига имон келтирардик-да, ундан нарига ўтмаган бўлардик.
Бироқ Байҳақий бу ҳадисни икки санад билан айтган. Улардан бирида Яҳё ибн Саид Саъдий Басрий бор. Ақилий бу одам хусусида, унга эргашилмайди, деган. Ибн Ҳиббон эса, у мақлуб ва мулзақларни ҳам ривоят қилаверади, агар фақат ўзи ёлғиз ривоят қилган бўлса, унинг гапини ҳужжат қилиб бўлмайди, деган. Бу ерда унинг ёлғиз ўзи Ибн Журайждан ривоят қиляпти. Ибн Адий бу ҳадисга таъриф берар экан, у мана шу йўлдан келганлиги эътибори билан мункардир, деган. «Лисонул мезон» китобига қаралсин. 316 бет.
Иккинчи санадда Иброҳим ибн Ҳишом бор. Унинг ривояти ҳам ҳужжатга олинмайди. Абу Заръа, Абу Ҳотим ва Заҳабийларда ворид бўлган. «Лисонул мезон» китобига қаралсин.
Ибн Ҳиббон ҳам ўзининг ҳадисида Иброҳим ибн Ҳишомни зикр қилган. Юқорида айтиб ўтганимиздек, унинг гапи ҳужжатга олинмайди.
Энди Саид ибн Мансурни қараб чиқайлик. Унинг «Сунан»ида келишича, Абу Муовия Аъмашдан, у Мужоҳиддан ривоят қилади: Курсига нисбатан еру осмонлар саҳрога ташланган бир узук кабидир. Бу санад заиф. Абу Ҳотим Розий р.а. айтади: «Аъмаш Мужоҳиддан жуда кам эшитган. Унинг Мужоҳиддан қилган ривоятларининг ҳаммаси мудалласдир». Ибн Аби Ҳотимнинг «Илалул Ҳадис» китобига қаралсин. Уни доктор Саъд Ол Ҳумайд тадқиқ қилган.
116-бет
Бетлар: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232